Niël en Sittard                                                                                                      

Niël, sinds 1854 een Maastrichtse familie, had ook familiale banden in Sittard en omstreken. In het begin van de twintigste eeuw trouwde namelijk de Maastrichtse Thérèse Niël met Emil Cals, een rasechte Sittardenaar; zij werden de ouders van de zangeres Hélène Cals. Thérèse en haar man verhuisden na diens pensionering vanuit Watergraafsmeer, via Maastricht naar Overhoven-Sittard en brachten er hun laatste levensjaren door. Emil overleed in 1954 en Thérèse in 1957.                                            De moeder van de componist Matty Niël was een Sittardse Heynen. Matty bracht zijn laatste dagen door in Sittard. De familietak van Jules Niël,de oudere broer van Math,die zelf uit Maastricht kwam, heeft decennia lang nadrukkelijk impulsen gegeven aan het Sittardse muziekbeleven.

Math Niël                                                                                                                        

Math was de tweede zoon van Jules, ‘de Meister’ en werd geboren op 13-9-1935. Toen hij als kleuter niet van de pianotoetsen af kon blijven, begeleidde zijn vader hem bij de eerste stappen van de piano-etudes. Al spoedig vonden zijn ouders dat hij degelijk les moest krijgen. Als pianoleraar werd toen de heer Sentis gevraagd. Het jongetje vond het leuk om samen met anderen muziek te maken en daarvoor kon hij terecht in de plaatselijke harmonie ‘Les Amis Reünies’. Hij leerde klarinet spelen en deed dat zo goed, dat hij na enige tijd zelf  les in klarinetspelen gaf aan de jeugd. Nadat hij de MULO opleiding had voltooid, moest Math in militaire dienst: telegrafist bij de verbindingstroepen in Ede. Daarna kon hij aan de slag bij de Staatsmijnen en wel bij de instrumentatiedienst, om daarna over te stappen naar de tekenkamer. Bij de opkomst van de computer was hij een van de eersten, die daarmee technische tekeningen maakte.                                        Bij de Staatsmijnen werd Math al snel uitgenodigd als klarinettist voor het Mauritsmuziekkorps. Toen de Staatsmijn – muziekkorpsen fuseerden tot het befaamde DSM – muziekkorps was Math weer van de partij. De piano had hij niet verloochend, zo was hij op piano en op accordeon een geliefde begeleider en stemmingmaker bij feestelijk gezang.                                                                               

Met Nelly Kerens uit Sittard kreeg hij verkering, die in een geslaagd huwelijk werd voortgezet. Zij gingen in Sittard wonen en daar werd het gezin uitgebreid met een dochter en twee zonen. De jongste zoon Cyrille zou in het muzikale voetspoor van zijn vader treden. Naast zijn baan op DSM hadden Math en zijn vrouw van 1979 tot 1988 een muziekwinkel op het Tempelplein in Sittard en kwalificeerde hij zich ook als pianostemmer. Math en Nelly voelden zich echte Sittardenaren en werden gegrepen door de plaatselijke muziekcultuur. Math ontdekte dat hij meer muzikale mogelijkheden had, dan het vakkundig bespelen van instrumenten. Hij werd een succesvolle componist en liedjesschrijver en verrijkte op een opmerkelijke manier de Sittardse muziekcultuur.                                                                                                                   

De Sittardenaren kwamen in de juiste stemming als door hem enkele van zijn tientallen vrolijke  liedjes, eigen composities en teksten, gezongen en gespeeld werden: Sjing Boem (1973), Maske,Maske, kom ens hiej…(1974), De Verkesblaos…Wo is mie Mechelke gebleven…(1977), Weitste noch wie dat vreuger waar….Laot goon, laot goon (1991), Lewis vaan Sjeer, Mien Noeske, de Marotte sirk trek wiejer. Later kwamen er nog bij: Nao de roeibaan (1995) en Jederein is geliek (1997).                                                                                              

Het bleef niet bij Carnaval alleen: hij componeerde muziek, zong en acteerde in de Zittesje Revuu. Een daarvoor gemaakt muziekstuk wordt nog steeds in een aangepaste versie gebruikt voor het promoten van het Limburgs Vastelaovondleedsjes Konkoer(LVK).                                              Hijzelf als zanger en zijn composities zijn op cd’s vastgelegd. Vanaf 1986 waren dat de albums: De komplimente oet Sittard, Applaus veur Zittesje Leedsjes, In Zitterd is get oet, 111 jaor Zitterd, De Marotte Sirk trek wiejer, Hie brent de lamp, En toch, door ‘t dölle haer, Zitterd Broesj.*                                                                                                               

De Carnaval was, net als bij zijn Maastrichtse peetoom en naamgenoot, een uitdaging voor zijn artistieke creativiteit. Die kon hij tonen bij de Sittardse carnavalsvereniging en zijn vriendenkring ‘de Marotte’, waarvan hij jarenlang een toegewijd lid was, en waar hij later om zijn grote verdienste tot erelid werd benoemd. Hij selecteerde de muziek voor de Carnavalszittingen en contracteerde  de artiesten. Maar zelf liet hij zich niet onbetuigd door gezellige optredens, veelal samen met zijn vrouw Nelly.                                                                                                                             

Zoals dat hoort in Limburg was Math ook betrokken bij kerkelijke koorzang, getuige zijn jarenlang lidmaatschap van het koor van de Sint Michielskerk. Naast zijn rijk geschakeerde muzikale activiteiten beoefende hij al vroeg een andere hobby, namelijk het portretteren o.a. van de liefjes van zijn dienstmakkers en van het schilderen van landschappen. Na een langjarige ziekte overleed hij, te midden van zijn geliefde vrouw en kinderen op 19-6-2012. Honderden sympathisanten waren aanwezig op een gedenkwaardig en muzikaal subliem kerkelijk afscheid.                                                                                             

Naast de verbondenheid met Maastricht is voor de familie Niël zeker deze met regio Sittard van belang geweest. Bij de componist Matty Niël en sopraan Hélène Cals leiden de helft van hun ‘roots’ naar Sittard. De van Maastricht afkomstige ‘meister’ Jules Niël ondervond  dankbare respons bij het opwekken tot musiceren van de jeugd uit Nieuwstadt.Musicus Math en zanger Cyrille droegen met grote weerklank van hun stadsgenoten bij aan de Sittardse muziekcultuur.

U kunt hierover meer lezen in het boek ‘High in the Sky’ (zie onze webshop) 2018